مالیات به طور کلی به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود. یکی از زیرشاخه های مالیات مستقیم، اظهارنامه مالیاتی می باشد. در واقع اظهارنامه مالیاتی یک کارنامه برای امور مالی در طی یک سال جای می باشد که جهت محاسبه مالی به سازمان امور مالیاتی ارائه می شود. اظهار نامه مالیاتی چیست؟ چه کسانی باید اظهارنامه مالیاتی پر کنند؟ این ها همه سوالاتی است که شما عزیزان از کارشناسان ما در ثبت پایتخت می پرسید به همین دلیل در این مطلب قصد داریم به طور کامل در مورد اظهارنامه مالیاتی صحبت کنیم و تمام سوالات شما در این زمینه را پاسخ دهیم.
اظهارنامه مالیاتی چیست؟
همانطور که گفتیم اظهارنامه مالیاتی یک کارنامه مالی است که اشخاص حقیقی مانند تجار و کسبه یا اشخاص حقوقی مانند شرکت های تجاری در جهت محاسبه دقیق مالیات، توسط اداره امور مالیاتی کشور در اختیار ایشان قرار می دهند. این اظهار نامه در خصوص اشخاص حقیقی باید تا حداکثر 31 تیر ماه هر سال ، در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار گیرد . از سال 1391 این اظهارنامه ها به صورت الکترونیکی بارگذاری می شود و در دسترس اداره مالیات قرار داده می شود.
انواع اظهارنامه مالیاتی
در کشور ما مالیات به دو دسته کلی مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم تقسیم میشود. که ما در ادامه هر دو نوع را بطور کامل خدمت شما عزیزان توضیح خواهیم داد.
مالیات مستقیم
در این نوع از مالیات، پرداخت کننده و مودی مالیاتی یک نفر است و مشخصات پرداخت کننده معلوم است. مالیات مستقیم نیز به دو دسته مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد تقسیم می شود که در زیر به آن اشاره میکنیم.
مالیات بر دارایی: ثروت مودی یا پرداخت کننده مالیات مبنای مالیات بر دارایی است.
مالیات بر درآمد: مبنای این نوع از مالیات، درآمد شرکت و افراد است. مالیات بر درآمد ممکن است به صورت مجموع درآمدهای شخص دریافت شود و یا هر کدام از درآمد ها به صورت جداگانه دریافت شود.
مالیات غیر مستقیم
این نوع مالیات با مالیات مستقیم کاملا متفاوت است. این دسته از مالیات بر روی قیمت کالا و خدمات اضافه می شود. از جمله مواردی که می توان در مالیات غیر مستقیم به آن اشاره کرد شامل:
- مالیات بر مصرف
- مالیات بر ارزش افزوده
- حقوق و عوارض گمرکی
چه کسانی باید اظهارنامه مالیاتی پر کنند؟
- کلیه افراد حقیقی و حقوقی که در ایران مشغول به فعالیت تجاری هستند
- اشخاص غیر ایرانی که در ایران به روش های مختلف مانند واگذاری امتیازات موفق به کسب درآمد شده اند
- اشخاص حقیقی و حقوقی مقیم در ایران که دارای فعالیت در داخل و خارج از کشور هستند
- افرادی که در خارج از ایران اقامت دارند و فعالیت و درآمد آنها از طریق ایران می باشد
چه کسانی ملزم نیاز به تسلیم اظهارنامه مالیاتی ندارند؟
- شهرداری‌ها و سازمان‌های زیر مجموعه در ۳۱ استان کشور
- کلیه سازمان‌ها و نهادهایی که از بودجه عمومی دولت استفاده می کنند
- کلیه موسسات و وزارت خانه‌ها
- کارگران، صیادان، عشایر، شرکت‌های تعاونی دانش آموزی و دانشجویان
چگونگی تنظیم اظهار نامه مالیاتی
پیش از سال 91 اظهارنامه مالیاتی به صورت کاغذی بود و شما باید فرم های مربوطه را خریداری و تکمیل می کردید. اما در سال های اخیر به دلیل زمان بر بودن و پرهزینه بودن این فرایند، قرار شد تا اظهار نامه های مالیاتی به صورت الکترونیکی و از طریق مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی کشور تکمیل و ارسال شود. پس دیگر نیازی به مراجعه حضوری مودیان مالیاتی 99 نبوده و این فرآیند به صورت غیر حضوری انجام می گیرد.
شیوه محاسبه مالیات
شیوه‌ی محاسبه‌ی مالیات در ایران به دو صورت علی‌الرأس و خوداظهاری است. امروزه نظام‌های مالیاتی پیشرفته تمایل دارند به جای شیوه‌ی علی‌الرأس که در آن مأموران اداره‌ی مالیات به تعیین میزان مالیات می‌پردازند، خوداظهاری را جایگزین کنند.
خود اظهاری چیست؟
خود اظهاری یکی از روش های ارائه اظهارنامه مالیاتی است که امتیاز بالایی برای مودیان دارد. در روش خود اظهاری اشخاص حقیقی و حقوقی بدون هیچ کم و کاستی میزان مالیات خود را بدون دخالت کارشناسان مالیاتی اعلام می کنند و در این کار پیش قدم میشوند. سپس کارشناسان مالیاتی مدارک ارسال شده را بررسی میکنند و در صورت عدم تخلف پرداخت مالیات بر اساس مقدار اعلام شده برای شخص در نظر گرفته می شود.
مدارک لازم جهت ثبت خود اظهاری
- تکمیل فرم درخواست گواهی ثبت خود اظهاری
- تصویر آگهی ثبت شرکت به همراه آخرین تغییرات در روزنامه رسمی
- برگه نتایج آزمون انطباق با استاندارد از آزمایشگاه مورد تایید سازمان استاندارد
- تصویر گواهی و یا آگهی ثبت نام یا علامت تجاری در روزنامه رسمی
- تصاویر مدارک، مستندات و تفاهم نامه های فی مابین، چنانچه محصول تحت لیسانس یا به سفارش تولید شود
- تصاویر ثبت ها، گواهی ها و نشان های دریافت شده مرتبط با محصول از سایر سازمان ها
- شرح دقیق مشخصات فنی کالا
- اسناد تکمیلی خود ارزیابی های صورت گرفته جهت اثبات و تداوم انطباق کالا با استانداردهای لازم
- شرح مشخصات افراد با تجربه و متخصص شاغل، با ذکر سوابق علمی و مستندات
جرائم اظهارنامه مالیاتی شامل چه مواردی می شود؟
در صورتی که اشخاص حقیقی و حقوقی از انجام تکالیف قانونی خود و پرداخت مالیات ممانعت کنند با روش های مختلف با آنها برخورد خواهد شد.
محاسبه اظهارنامه مالیاتی به شیوه علی‌الراس
در صورتی که شما با اداره مالیات همکاری نکنید، صادقانه رفتار نکنید و از انجام تکالیف خود امتناع کنید مأمور مالیاتی راسا اقدام به تشخیص و ارزیابی خواهد نمود. این شیوه یکی از مواردی است که ارزیابی مالیات توسط اداره امور مالیاتی صورت می گیرد. در موارد زیر درآمد مؤدیان از طریق علی الراس تشخیص داده می شود:
- در صورتی که تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زیان یا حساب درآمد تسلیم نگردد
- در صورتی که مدارک و گزارشات مورد نظر با توجه به درخواست ممیز ارائه نگردد
- در صورتی که مدارک داده شده از نظر اداره مالیاتی غیر قابل رسیدگی باشد
جریمه و حبس
در مواردی قانون مالیات‌های مستقیم برای کسانی که از انجام وظایف قانونی خود امتناع یا در ارزیابی و کسر و وصول مالیات دیگران (در مواردی که مکلف به کسر مالیات دیگران هستند) قصور نمایند مجازات حبس یا جریمه پیش بینی کرده است.
محرومیت از معافیت و بخشودگی
در بعضی موارد مودی از پرداخت مالیات به شرط تسلیم اظهارنامه و نگهداری اسناد و دفاتر قانونی معاف خواهد بود و اگر از انجام این وظایف خودداری نماید از معافیت برخوردار نمی شود.
ممنوع الخروج شدن
کشور می تواند از خروج بدهکاران مالیاتی و مدیران اشخاص حقوقی جلوگیری نماید.
ابطال اسناد انتقال صوری
در صورتی که مؤدیان مالیاتی به قصد فرار از پرداخت مالیات اقدام به نقل و انتقال اموال خود به همسر و یا فرزندان نمایند سازمان امور مالیاتی کشور می تواند به ابطال اسناد مذکور از طریق مراجع قضایی اقدام نماید.
مجازات اداری
در مواردی که مکلفین به کسر مالیات وزارتخانه‌ها، شرکت یا موسسه دولتی یا شهرداری باشد، مسئولین امر مشمول مجازات مقرر طبق قانون تخلفات اداری خواهند شد.
- اشخاصی که ملزم به تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی هستند
- تمام اشخاصی که به صورت حقیقی یا حقوقی به فعالیت خود مشغولند
- اشخاصی که در خارج از ایران اقامت دارند اما درآمد و فعالیت آنها از طریق ایران است
- تمام اشخاص غیر ایرانی فعال در ایران که از راه‌های مختلف موفق به کسب درآمد شده اند
